Bütün gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, Ülkemizde de okul temizliği konusunda öngörülen temel ilke; öğrencilerin ve okul personelinin sağlıklı ve güvenilir ortamlarda bulunmalarını temin etmek için, hastalık etmenlerinden uzak, fiziki şartların iyileştirildiği, güvenlik ve hijyen kalitesinin garanti altına alındığı şartların oluşturulmasıdır.
Bütün gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, Ülkemizde de okul temizliği konusunda öngörülen temel ilke; öğrencilerin
ve okul personelinin sağlıklı ve güvenilir ortamlarda bulunmalarını temin etmek için, hastalık etmenlerinden
uzak, fiziki şartların iyileştirildiği, güvenlik ve hijyen kalitesinin garanti altına alındığı şartların oluşturulmasıdır.
Dünya nüfusunun hızla artması nedeniyle çevre kirliliği, ekonomik zorluklar, eğitim yetersizliği temizlik ve
hijyen sorunlarını derinleştirmekte, güvenli ortam oluşturmayı zorlaştırmaktadır.
Makalemde toplumun içinde yaşadığı ekolojik değişimi, sosyo ekonomik ve kültürel etmenleri, biyolojik ve
fiziksel çevreyi de dikkate alarak, ilköğretim çocuklarının yeterli hijyen seviyesine sahip ortamlarda eğitimlerini
tamamlamaları için fiziksel, kimyasal ve biyolojik kirliliklere karşı yapılması gerekenleri bir kez daha
hatırlatmaktır.
Temizlik sadece gözle görülebilen kirlerin uzaklaştırılmasını ifade eder. Ancak gözle göremediğimiz ve yaşayan
canlıların oluşturduğu (mikroorganizmalar) çok daha fazla tehlike arz eden, hastalık yapıcı kirlilik çevremizde
oldukça yoğundur. Gözle göremediğimiz bu zararlı yaşayan canlıları ortamdan uzaklaştırmamız gerekir ki
ortamı sağlıklı hale yani hijyenik hale getirelim.
Mikroorganizmaların elleri ve ayakları yoktur. Bir yerden bir yere hareketleri sadece hava akımı, ellerimiz,
ayaklarımız, kullandığımız alet ve ekipmanların yer değiştirmeleri ile gerçekleşir. Biz buna kontaminasyon yani
bulaşma diyoruz. Kontaminasyona çarpıcı bir örnek verelim, tuvalette ıslak taharet aldıktan sonra elimizi
yıkamak amacı ile ilk dokunduğumuz musluk artık e-koli ile tanışmıştır. O musluğa dokunan her kişi ister
istemez e- koliyi eline bulaştırır ve o el uygun yıkanmadığı takdirde dokunduğumuz her yere e- koliyi taşır.
Bir mikroorganizma her 20 dakikada bir ikiye bölünerek çoğalır. Elimize aldığımız 1 adet e-koli 7 saat sonra
2.000.000, 12 saat sonra 1.000.000.000 adet olur. 2.000 adet bakteri bir araya geldiği zaman bir toplu iğnenin
başı büyüklüğünde alanı kaplar ve biz halen göremeyiz. Elimizi yıkamadığımız takdirde burnumuzu oynarsak
solunum, yemek yersek sindirim sistemi, açık yaralarımız var ise kan yolu ile direkt vücudumuza e- koliyi alırız.
Yaklaşık 48 saat (bu süre mikroorganizma cinsine göre değişir) sonra da hastalanırız.
Değerli okuyucular, asıl önemli konu kontaminasyon dediğimiz bulaştırma yollarının önlenmesidir. İnanın yanlış
uygulanan bir temizlik işlemi her yeri sağlıksız hale getirebilir. Tuvaletten yemek masamıza zararlı
mikroorganizmaları farkında olmadan taşıyabiliriz. İlk öncelik kişisel hijyene, ikinci öncelikte temizlik ve hijyen
uygulamalarının doğru yöntemle yapılmasına dikkat etmektir.
Sevgili veliler, okula başladığınız ilk günleri hatırlıyor musunuz? Artık aile büyükleriniz daha önceden olduğu
kadar sizlerle birlikte değillerdi. Öğretmenleriniz ve arkadaşlarınızla birlikte yeni bir ortamdaydınız. Okula
başladığınız ilk günlerden itibaren eskisinden daha fazla ev dışında vakit geçiriyor ve farklı arkadaşlarınızla aynı
ortamı paylaşıyordunuz. Acaba büyüme ve gelişmeniz için gerekli olan güvenilir ve hijyenik bir ortamda
mıydınız? Bu ortamın sağlıklı kalması için sizin de sorumluluklarınız var mıydı? Şimdi var, artık daha bilinçliyiz ve
yaşadığımız tecrübelerimizi çocuklarımıza aktarma zamanıdır.
Temizlik ve hijyen, sadece okul yönetiminin sorumluluğunda değildir. Okul yöneticilerinin, öğretmenlerin,
öğrencilerin, velilerin, tedarikçilerin, temizlik elemanlarının hatta okula ziyarete gelen her kişinin
sorumluluğundadır. Önemli olan bilinçli olmak ve bu bilinci alışkanlık haline getirmektir.
Bu anlamda ülkemizde Beyaz Bayrak projesi üretilmiş, ve MEB konu hakkında çalışma başlatmıştır. Konu
hakkında ki bilgiyi sosyal medyadan inceleyebilirsiniz.
Hem bir vatandaş ve veli olarak, hem de bir işletme sahibi olarak bilgilenmek isteyen herkes için 0216 660 08
98 numaralı telefonumuz Temizlik ve Hijyen sistemleri ile ilgili bilgi ve teknik yardım konusunda hazırdır.
Saygılarımla, Arif Ömer KARAŞEHİRLİ Mart.2013
Okullarda Beyaz Bayrak Nedir?
Sağlık ve Milli Eğitim Bakanlıkları tarafından, okulların temizlik ve hijyen konusunda teşvik edilmesi amacıyla
yürütülen proje çerçevesinde, temizlik açısından 100 üzerinden 90 alan ilköğretim okullarına beyaz bayrak
verilmektedir.
Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada, toplum sağlığını koruma ve
geliştirme, yaşam kalitesini yükseltme, temizlik ve hijyen konusunda yeterli eğitim almış sağlıklı nesiller
yetiştirmenin, kamu kurum ve kuruluşlarının asli görevleri arasında olduğu vurgulanmıştır. Umumi Hıfzısıhha
Kanunu gereği toplum sağlığını koruma ve geliştirmenin bakanlığı asli görevlerinden olduğunu kaydeden
yetkililer, bu bağlamda Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliğine gidilerek, ilköğretim okullarının belli kriterler esas
alınarak denetlenmesinin öngörüldüğünü kaydetmişlerdir.
Proje kapsamında, çocukların ruh ve beden sağlığının korunması amacıyla ilköğretim okullarına yönelik hijyen
kurallarının belirleneceği ´´Okul Sağlığı Denetleme Formu´´ hazırlanmıştır.
Buna göre, okul içi ve çevresi, idari birim, öğretmen odası, kütüphane, ısıtma durumu, spor ve tiyatro salonu,
atölyeler, laboratuvarlar, revir, kantin, tuvaletler ve içme suları göz önüne alınarak 100 puan üzerinden bir
değerlendirme yapılmaktadır.
Bu çerçevede iki Bakanlığın yetkililerince denetlenen okullarda, yapılan değerlendirme sonucunda 90 ve
üzerinde puan alan okullara, sağlık ve temizliği simgeleyen beyaz bayrak ve sertifika verilecek. Bu belge 2 yıl
süreyle geçerliliği olacak, kontroller de bu süre içinde devam edecektir.
“BEYAZ BAYRAK” İŞ AKIŞI
1-Konunun İl Milli Eğitim Müdürlüğü kanalı ile okullara “Okul Sağlığı Denetim Formu” (EK:1) ve “Başvuru
Formu” (EK:2) ile birlikte duyurulması,
2- Başvuruların “Beyaz Bayrak Denetim Formu” ndaki bilgiler dikkate alınarak İl Milli Eğitim Müdürlüğü kanalı
ile İl Sağlık Müdürlüğüne yapılması,
3-Başvuru yapan okulların, Gıda ve Çevre Kontrol hizmetlerinden sorumlu İl Sağlık Müdür Yardımcısı, Gıda ve
Çevre Kontrol Şube Müdürü veya personeli ve İl Milli Eğitim Müdürlüğünden iki yetkilinin katılımı ile
oluşturulacak denetim ekibi tarafından denetim formuna göre denetlenmesi ve denetim raporunun
düzenlenmesi,
4-Yapılan denetim sonucunda 100 puan üzerinden 90 ve üzeri puan alan okulların denetim raporları ile
başvuru belgelerinin birer nüshasının “Sertifika” düzenlemek üzere Bakanlığımıza gönderilmesi,
5-Bakanlığımızca “Beyaz Bayrak Sertifikası” (EK:3) hazırlanarak İl Sağlık Müdürlüğüne gönderilmesi,
6- İl Sağlık Müdürlüğünce İl imkanlarından yararlanarak söz konusu okullara okul sağlığını ve temizliğini
simgeleyen “Beyaz Bayrak” (EK:4) ve “Prinç Levha” (EK:5) hazırlanması,
7-Bakanlığımızca düzenlenen sertifika ile birlikte İl Sağlık Müdürlüğünce hazırlanacak olan “Beyaz Bayrak” ve
“Prinç Levha” nın İl Sağlık Müdürü ve İl Milli Eğitim Müdürü tarafından söz konusu okullara takılması,
8-Düzenlenen sertifikanın iki yıl geçerli olması,
9-Bakanlığımızca “Beyaz Bayrak” verilen okulların listesinin 2 aylık periyotlarla Milli Eğitim Bakanlığına
gönderilmesi.
“BEYAZ BAYRAK” OKUL DENETİM FORMU
OKULUN ADI: BİNA SAYISI: SINIF SAYISI: ÖĞRETMEN SAYISI:
TELEFONU: ÖĞRENCİ SAYISI (KIZ): TOPLAM PERSONEL SAYISI:
ADRESİ: ÖĞRENCİ SAYISI (ERKEK):
A. OKUL ÇEVRESİ E.İDARİ BİRİM, ÖĞRETMEN ODASI, KÜTÜPHANE 37.Okul su deposu uygun niteliktedir (temizlenebilir iç
1.Okul çevresinde çöp ve atık yığınları, su birikintileri,
zararlı canlıların yerleşmesine yol açacak ortamlar yoktur. 1 19.Temiz ve düzenlidir. 1 38.Okul su deposu temizliği düzenli olarak yapılmakta ve
2.Bahçenin etrafı çevrilidir. 1 20.Günlük olarak ıslak ya da makineyle temizlik
3. Bahçe temiz (çöp, atık, su birikintisi vb yok) olup bahçe
zemini düzgündür. 2 21.Çöp kovası vardır. 1 40.Kuyu/şebeke su numuneleri İTASHY ’ te belirtilen
4.Bahçede çöp kovaları ve çöplerin toplandığı sistem
vardır. 2 F.SPOR SALONU, TİYATRO SALONU,
5.Bina dış görünümü bakımlıdır. 1 22.Temiz ve düzenlidir. 1 41. Çalışanların portör muayeneleri düzenli olarak
B. BİNA İÇİ 23.Günlük olarak ıslak ya da makineyle temizlik
6.Tüm zeminler kolay temizlenebilir malzemeden
yapılmıştır. 1 24.Çöp kovası vardır. 1 43.Son kullanım tarihi geçmiş gıda bulunmamaktadır. 2
7.Tüm duvarlar yerden 120 cm yüksekliğe kadar
yıkanabilir boya ile boyalıdır. 1 G. TUVALET VE LAVABOLAR 44.Tarım Bakanlığı’ndan izinli gıdalar kullanılmaktadır. 2
8. Zararlılarla mücadele yapılmaktadır. 1 25.Kız ve erkek öğrenciler için yeterli sayıda tuvaleti vardır. 2 45.Fiziki koşullar, havalandırma ve aydınlatma yeterlidir. 2
C. KORİDORLAR 26.Öğretmen ve personel için yeterli tuvalet vardır. 1 46.Duvar ve zeminler temiz ve bakımlıdır. 2
9.Temiz ve düzenlidir. 1 27.Yeterli sayıda lavabo vardır. 2 47.Lavabo bulunmaktadır. 2
10. Her koridorda yeterli sayıda kapaklı çöp kovası vardır. 2 28.Tuvaletler temizdir, su birikintisi yoktur. 2 48.Personelin giysisi temizdir. 2
11. Az kullanılan alanlar (merdiven altı, çatı boşluğu vb)
temizdir. 1 29.Her teneffüs sonrası temizlik yapılmaktadır. 2 49.Gıda hazırlama işi yapan personel eldiven
D. SINIFLAR 30.Tuvalet pencerelerinde sineklik vardır. 1 50.Gıdalar uygun koşullarda saklanmaktadır. 3
12.Öğrenci sayısı 40’ı geçmemektedir. 1 31.Her kabinde çalışır sifon, tuvalet kağıdı, askı, çöp kovası
13.Sınıflar temiz ve düzenlidir. 2 32.Tuvalet ortak alanda sıvı sabun, kağıt havlu/kurutma
yapılmaktadır. 2 33.Su kesintisi durumunda tuvaletlere su sağlayacak sistem
14.Günlük olarak ıslak ya da makineyle temizlik
15.Her sınıfta kapaklı çöp kovası vardır. 2 34.Uygun kanalizasyon istemi vardır. 2 53.İlkyardım dolabı vardır. 1
16.Açılır pencerelerde sineklik bulunmaktadır. 1 H.İÇME SUYU 54.İlkyardım dolabında uygun ve yeterli malzeme
17. Aydınlanması uygundur. 1 35.Şebeke suyu kullanılmaktadır. 5 K.DİĞER
18. Her teneffüste havalandırılmaktadır. 2 36. Su kesintilerine karşı okulda su deposu vardır. 1 55.Temizlik işiyle görevli yeterli sayıda personel vardır. 2
Form arka sayfadaki kılavuza göre doldurulacaktır.
AP VP AP VP AP VP
yapılmaktadır. 1 39.Musluktan alınan su numunesinde klor düzeyi
ATÖLYELER, LABORATUVARLAR I.KANTİN
yapılmaktadır. 1 42.Kullanılan araç, gereç ve malzemeler temizdir. 2
ve kova içinde çöp poşeti vardır. 5 51.Öğrencilerin ulaşabileceği yerde çöp kovası vardır. 2
makinesi ve çöp kovası vardır. 3 J.İLKYARDIM
vardır. 2 52.Yeterli sayıda ilkyardım eğitimi almış personel vardır. 2
“BEYAZ BAYRAK” OKUL DENETİM FORMU DOLDURMA KLAVUZU
1. AP ağırlıklı puan, VP verilen puan anlamına gelmektedir.
2. Puanlamada;
a. Toplamda 100 üzerinden 90 puan alan okul,
b. Spor salonu, tiyatro salonu, atölye ve laboratuvardan (F Bölümü) hiçbirisi bulunmayan okullarda 97 üzerinden 87
c. Kantini (I Bölümü) bulunmayan okullarda 73 üzerinden 66 puan alan okul,
d. Spor salonu, tiyatro salonu, atölye, laboratuar (F Bölümü) ve kantin (I Bölümü) bölümlerinden hiçbirisi
puan alan okul,
bulunmayan okullarda 70 üzerinden 63 puan alan okul ,
“Beyaz Bayrak” almaya hak kazanır.
3. Madde 10 ve 15’te çöp kovası kapaksız ise 1 puan verilecektir.
4. Madde 25’te 20 kız öğrenci için bir, 40 erkek öğrenci için bir tuvalet olacak biçimde hesaplama yapılarak her iki grup için
de yeterli sayıda ise tam, biri için yeterli sayıda ise 1 puan verilecektir.
5. Madde 27’de 60 öğrenci için bir lavabo olacak biçimde hesaplama yapılacaktır.
6. Madde 31 ve 32’de sayılan her bir özellik için 1 puan verilecektir.
7. Madde 35’te kuyu suyu kullanılıyorsa 1 puan verilecektir.
8. Su deposu olmayan okullarda Madde 37 ve 38 için puan verilmeyecek, 2 puan Madde 35’e eklenecektir.
9. Madde 39 için yerinde klor ölçümü yapılacaktır.
10. Madde 40 için su numunesi alınacak ve İTASHY (İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik) Ek-1a’da yer alan
3 mikrobiyolojik parametreye uygunluk değerlendirilecektir.
11. Madde 41’de kontrollerin yapıldığı beyan edildiği halde kayıtlar gösterilemezse 3 puan verilecektir.
12. Madde 52’de İlk yardım Yönetmeliği gereği her 20 personel için ilkyardım eğitimi almış bir personel olacak biçimde
toplam personel sayısına göre hesaplama yapılacaktır.
CLEANER MAGAZINE